Slechtvalk S2 onverwachts gestorven

Gemert, zondag 14 oktober 2012

Slechtvalk S2 is eerder deze week onverwachts gestorven. Sectie door een dierenarts heeft uitgewezen dat haar dood een gevolg is van een invasie van vliegenlarven. Alle betrokkenen zijn zeer ontdaan door de dood van S2. Dit gevoel wordt extra versterkt omdat ze op het punt stond om succesvol terug te keren in de natuur.

De bekende slechtvalk S2, die sinds 2007 succesvol broedde op de zendmast in De Mortel, werd vorig jaar gevonden met een gebroken vleugel. Bij nader onderzoek bleek de gebroken vleugel het gevolg van een hagelschot. Dierenarts Caroline Hommers slaagde erin om samen met Dirk Riemersma de vleugelbreuk operatief te herstellen. Na enkele maanden bleek de vleugel voldoende hersteld. Haar vrijlating werd uitgesteld tot dit najaar. Haar plek op de zendmast was inmiddels ingenomen door een andere slechtvalk, en we wilden haar een territoriumgevecht besparen.

Onder verantwoordelijkheid van het vogelasiel Someren werd de slechtvalk gehuisvest in een rustige omgeving waar zij in afwachting van de vrijlating verder kon herstellen en ruien. Vorige maand werd ze van daaruit overgebracht naar een valkenier voor de laatste fase van het revalidatieproces. De valkenier zou het conditieverlies, ontstaan door gevangenschap, weer op peil brengen. Daarna zou ze weer in staat zijn om zelfstandig prooien te kunnen vangen.

De valkenier, zeer deskundig en ervaren met slechtvalken, stond op het punt om met de training te beginnen. Hiermee is gewacht tot de laatste vleugelpennen waren volgroeid. Het was de inschatting dat S2 weer goed zou kunnen vliegen en over enkele weken verantwoord losgelaten zou kunnen worden.

De valkenier trof de slechtvalk eerder deze week ‘s ochtends dood aan. S2 had de avond ervoor nog gewoon gegeten en had geen enkel teken van ziekte vertoond. Roofvogels tonen dat doorgaans zeer laat, want zij kunnen het zich niet permitteren om ziek te zijn. Ook als ze na enkele dagen van een ziekte zouden herstellen, dan zijn ze in de vrije natuur door voedselgebrek zodanig verzwakt dat zij niet meer in staat zijn om prooien te vangen en zijn dan vaak ten dode opgeschreven. De kans is dan groot dat de predators dan zelf als wordt prooi gezien. Om deze redenen gaan ze door tot het bittere einde.

Bij nader onderzoek door de valkenier bleek dat het onderlichaam was aangetast. Juist omdat hij de valk nog even rust had gegund om volledig te ruien, de aantasting door de veren bedekt was en de valk zelf geen tekenen van ziekte heeft vertoond, heeft hij dat niet kunnen waarnemen. De valkenier is zeer ontdaan dat dit juist bij hem, bij deze bijzondere vogel en in deze fase is gebeurd.

Slechtvalk S2 is vervolgens voor onderzoek overgebracht naar dierenarts Caroline Hommers. Zij heeft geconstateerd dat de doodsoorzaak het gevolg is van een invasie van maden of wel vliegenlarven, Myiasis genaamd. De larven voeden zich in een bepaald stadium van hun leven met dood of levend weefsel van een gastheer. Maden leven meestal in kadavers, maar kunnen ook vitaal weefsel invaderen, vooral via een open wond. Een volwassen vlieg legt eitjes op de bewuste plek, waarna deze kort na het leggen uitkomen. Onder ideale omstandigheden kunnen de eitjes binnen enkele uren uitkomen en kunnen de larven zich door de huid richting de buikholte begeven. Ze veroorzaken een massale weefseldestructie. Dit kan binnen 24-48 uur tot de dood lijden. Een laatste röntgenfoto bevestigde onmiskenbaar dat het hier om S2 ging. De witte kleurring S2 en de voetring van het vogeltrekstation waren immers tijdelijk verwijderd in verband met de voor de training aangebrachte riempjes. Een korte verklaring van Caroline Hommers is onderaan dit bericht gevoegd.

Helaas, helaas komt hiermee een einde aan het zeer bijzondere verhaal van S2. De bekende, zoniet de bekendste slechtvalk van de afgelopen jaren. We hadden haar nog zo graag een nieuwe toekomst gegund en waren ons al op haar vrijlating aan het voorbereiden. Dutch Radio Engineering had al een speciale zender gemaakt waarmee we S2 na haar vrijlating nog enkele maanden hadden kunnen volgen en die daarna zou afvallen. Enting Films stond al klaar om haar eerste vleugelslagen in de lucht te filmen voor de documentaire die over S2 zou worden gemaakt.
Het heeft niet zo mogen zijn, het verhaal eindigt hier abrupt.

De Vogelwerkgroep Gemert dankt al diegenen die zich de afgelopen maanden hebben ingespannen voor slechtvalk S2. De dierenartsen, het Vogelasiel Someren, de valkenier, Vogelbescherming Nederland, de Werkgroep Slechtvalk Nederland, alle donateurs die aan de revalidatie van S2 hebben bijgedragen en alle trouwe volgers die haar al die jaren hebben bewonderd.

Verklaring Dierenarts:

Wij hebben gewacht op deze eerste onderzoeksresultaten van Caroline Hommers omtrent de dood van slechtvalk S2 en moeten u helaas dit zeer slechte en intrieste bericht mededelen. Ze was er zo dichtbij en dan gaat het alsnog mis!

VWG Gemert
Arno Teunissen en Martin Vink