BDL 2013

 

Gemert, woensdag 27 februari 2013

 

Nog een paar dagen en dan gaan de beelden van 2 cams online bij Beleef de Lente 2013.

Wij hebben er zin in en hopen dat u kunt en zult genieten van het slechtvalken paartje op de toren van De Mortel (gemeente Gemert).

PA het geringde mannetje, inmiddels in het 11e kalenderjaar of zelfs nog ouder heeft een nieuwe partner VV. Dit vrouwtje VV zit nu minimaal in haar 4e kalenderjaar en mogelijk zelfs ouder.

Als slechtvalken in Nederland worden geringd krijgen ze naast een ring van het vogeltrekstation ook een kleurring met daarop een letter / cijfer combinatie. Wij willen slechtvalken niet vermenselijken en daarom hebben wij besloten om beide vogels PA en VV te noemen, beide lettercombinaties zouden immers een lettercombinatie kunnen zijn geweest. Misschien kunnen wij de komende maanden middels de webcams de code of een ringnummer van PA aflezen zodat er meer bekend wordt over zijn leeftijd, waar hij vandaan komt is wel iets over bekend.

Wij hopen dat VV en PA dit jaar een succesvol broedsel zullen hebben.

 

VWG Gemert

 

 

Weblog 29 april 2013, Nestkasten

Slechtvalken broedden van nature op kliffen en rotswanden, het broedgebied moet overzichtelijk zijn en in het territorium zijn vaak waterpartijen aanwezig. De nestplaatsen bevinden zich meestal op grote hoogte en het voedselaanbod moet hoog zijn. Nu kun je je afvragen wat ze dan in Nederland te zoeken hebben er is wel veel water en voedsel aanwezig maar er zijn geen kliffen en rotsen in ons platte kikkerlandje. Het laatste wordt echter gecompenseerd door de vele hoge gebouwen in ons land en deze gebouwen zijn een gewillige broedlocatie voor de slechtvalken. In Nederland was de slechtvalk in de vorige eeuw een uiterst schaarse broedvogel. Broedgevallen waren bekend op Schiermonnikoog en de Veluwe waar rond 1975 een broedpaar werd vastgesteld. In 1990 vestigde zich een broedpaar in Limburg en in 1996 volgde een tweede paar. De jaren daarna groeide het aantal steeds sneller en in 2012 werd de Nederlandse slechtvalk populatie geschat op ca. 120 paren. Broedsels worden gelegd in oude kraaiennesten, op hoogspanningsmasten, in bomen, duinen en zandplaten of op het kale beton van hoge gebouwen, deze broedsels zijn doorgaans weinig succesvol. Het plaatsen van nestkasten heeft een bijdrage geleverd aan het broedsucces en dat de soort is toegenomen. Door deze successie ziet men tegenwoordig steeds vaker territoriumgevechten en dat broedsels verloren gaan. Dit is een normaal verschijnsel, de soort reguleert zichzelf en zal hierdoor stabiliseren. Gelukkig lijkt het in De Mortel nu allemaal rustig te verlopen en is de kans op een succesvol broedsel erg groot.

Weblog 22 april 2013, broedtijd, geduldig wachten wij af.

De slechtvalken bebroedden nu al 10 dagen de eieren. Het vrouwtje zit tot nu toe gemiddeld 18 uur op de eieren en het mannetje de overige zes uur (3/4 en 1/4). In het clubhuis werd de vraag gesteld of het geen kwaad kan als de eieren niet constant bebroed worden. Dit is geen enkel probleem zeer zeker in het begin niet. Het embryo gaat zich pas ontwikkelen als het ei regelmatig bebroed wordt. Tijdens het broedden kan het ook geen kwaad als de eieren voor langere tijd alleen gelaten worden. Soms is teveel warmte (hitte) zelfs nog slechter voor het embryo dan koude. Slechtvalken beginnen meestal met vast broeden bij het voorlaatste ei, dit was nu het tweede ei dat op 10 april werd gelegd. In de meeste gevallen wordt het eerste ei niet doorlopend bebroed. Door met het voorlaatste ei pas echt met broeden te beginnen wordt het uitkomen van de eieren bijna gesynchroniseerd. Er kunnen en zullen wel enkele dagen tussen zitten bij het uitkomen van het eerste en derde ei. De drie roodbruine eieren met een gemiddeld gewicht van 45 gram liggen in de nestkom op het grint en worden door beide vogels regelmatig gekeerd en soms denk je dan als ze maar niet breken. Maar gelukkig zijn ze hier goed tegen beschermd, de schaal is namelijk veel dikker en steviger dan bv een kippenei. Het grint bootst de natuurlijke omstandigheden na en zorgt ervoor dat de eieren niet weg kunnen rollen en zo bv in een hoek van de broedruimte kunnen belanden. Onder het grint vlakbij de nestkom ligt een microfoon zodat u enkele dagen voor het uitkomen van de eieren al de eerste piepende geluiden van de jongen kunt horen. Bij een gemiddelde broedduur van 33 dagen kan het eerste kuiken rond maandag 13 mei verwacht worden. Nog drie weken geduld hebben en dan zien we hopelijk drie prachtige jonge slechtvalken uit het ei kruipen.

 

Weblog 19 april 2013, Kijken naar BDL kan schadelijk zijn voor uw gezondheid.

Enkele dagen geleden verscheen een bericht in het clubhuis van Lisa74 dat het kijken naar de beelden van BDL 2013 schadelijk kan zijn voor de gezondheid. Nou dat zou je haast zeggen maar laten we hopen dat dat niet zo is! Maar spannend is het de afgelopen zes weken wel geweest bij het koppeltje slechtvalken in De Mortel. Tot de eerste eileg pogingen in maart verliep alles redelijk rustig maar na een jaar was opeens 2OR terug aan het front en verstoorde het vrouwtje VV waardoor haar eileg werd afgebroken. 2OR was nu even de koningin op haar vertrouwde torentje waar zij in 2012 3 eieren had gelegd. Spanning steeg ten top, ging het nu dan lukken met 2OR en het oude mannetje PA? Niets was minder waar, VV kwam terug en legde op 8 april waarschijnlijk haar eerste ei van haar leven. Pfff even rust nu maar nee hoor vlak na het leggen van het tweede ei verscheen er weer een derde valk en mogelijk zelfs een vierde valk rondom de toren. Op 12 april legde zij haar derde ei en vol spanning keken wij op zondagavond/nacht, 14/15 april of er nog een vierde ei zou komen. Deze kwam niet en nu is het legsel met drie eieren compleet. Regelmatig is er nog een derde valk aanwezig maar zorgt gelukkig voor weinig verstoring. Het eerste jong is te verwachten rond 13 mei, de datum in 2007 (Moederdag) dat S2 de jongen van PA en MA begon te voeren. Overigens is het dit jaar 12 mei Moederdag en zou ook zomaar een hele mooie dag zijn dat het eerste ei uitkomt. Maar wat gaat er de komende weken nog gebeuren, hopelijk niets bijzonders of toch…….? Ik zou haast zeggen sluiten al die cams, goed voor onze gezondheid en laat de natuur zijn gang maar gaan.

Weblog 16 april 2013, Betekenis slechtvalk

Waar komt de naam slechtvalk eigenlijk vandaan? Deze valken staan aan de top van de voedselpiramide en slaan met stootvluchten vogels uit de lucht, is het daarom zo’n slechte gemene valk? Deze roofvogel duikt met zo'n snelle vaart op zijn prooi, dat deze als het ware meteen wordt vernietigd, “geslecht”. Deze uitleg is ook de meest aannemelijke voor de Engelse volksnaam slight-falcon waarin slight of slegh staat voor “glad, met de grond gelijk gemaakt”. Er is nog een andere uitleg mogelijk voor het element “slecht” in deze naam. Slecht betekende vroeger “gewoon” of “ordinair”. Een “slecht mens” was bijvoorbeeld een “gewoon mens”. De slechtvalk is dus geen “slechte” valk of een “gemenerik'' maar een gewone valk. Het is de natuur namelijk heel gewoon, eten en gegeten worden niets slechts aan dus!

 

Weblog 13 april 2013, Het wordt saai, hier is het derde ei.

Begin februari was er een bijeenkomst voor alle medewerkers en vrijwilligers van BDL 2013 bij VBN in Zeist. Gekscherend maar goed gemeend werd door het team van de steenuil gezegd dat ze vooral een saai seizoen wilden hebben. Gewoon een paartje steenuilen, gewoon eieren, gewoon jonge uiltjes, gewoon voldoende voedsel (een gekraagde roodstaart) en gewoon uitvliegen, lekker saai dus maar wel succesvol! Helaas is het voor de steenuilen nog niet zo ver maar voor de slechtvalken begint het er langzaam op te lijken. Gisteravond werd omstreeks 22:37 het derde ei gelegd, gaan we gewoon voor het vierde ei? Het is echter allerminst saai, nog steeds zijn er indringers die het koppeltje slechtvalken en het broedsel willen verstoren om zo het territorium te willen overnemen. Waarschijnlijk gaat het hier om nog erg jonge exemplaren zodat ze redelijk gemakkelijk uit het territorium verdreven kunnen worden. Paringen vinden openlijk plaats voor de webcams waardoor wij zelfs overwegen om censuur toe te passen, moeten wij er een 18+ site van maken? Een saai seizoen is er bij de slechtvalken dan ook nog steeds niet te verwachten, er zijn al veel spectaculaire, mooie en ontroerende beelden te zien geweest en er kan nog van alles gebeuren waardoor het alsnog mis kan gaan. Maar laten we daar niet vanuit gaan, het derde ei is er nu en aankomende zondagavond/nacht kan er zomaar een vierde ei te zien zijn. De natuur is en blijft gelukkig onvoorspelbaar en wij mogen daar nu als voyeurs getuige van zijn. Toch maar 18+ ?

Weblog 11 april 2013, Adopties

Vogels beschermen is mensenwerk. Nestkasten plaatsen voor diverse vogelsoorten, vogels ringen, onderzoek doen naar sterfte van vogels, inventarisaties, biotoopverbetering, voorlichting etc. Om vogels te beschermen moet er veel praktisch werk verricht worden. Gelukkig zijn er vrijwilligers van vogelwerkgroepen die dit willen doen. Jij kan ze helpen door een vogel te adopteren. Voor € 15 steun je deze lokale vogelbeschermers overal in Nederland. Uw steun en adopties aan de slechtvalken waarderen wij ten zeerste en maakt het ons mede mogelijk om ons beschermingswerk en het verzorgen van de (live) beelden in De Mortel uit te kunnen blijven voeren. Als blijk van waardering selecteren wij op 30 juni uit alle adoptanten van de slechtvalk een gelukkige die in 2014 aanwezig mag zijn bij het ringen van de jonge slechtvalken in De Mortel. Als u een adoptie(s) doet dan ontvangt u na betaling binnen enkele minuten een email van VBN, deze mail moet u vervolgens doorsturen naar: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. U mag uw kansen vergroten door meerdere keren mee te doen, per deelname wel steeds een aparte adoptie aan VBN en de dan verkregen mail wederom doorsturen naar VWG Gemert. U kunt deelnemen tot 30 juni 2013, 21:00 uur en wij maken vervolgens om 22:00 uur bekend wie in 2014 bij het ringen aanwezig kan zijn, hij of zij moet nog wel even geduld hebben totdat het zover is. Over de uitslag kan niet gecorrespondeerd worden.

 

Weblog 10 april 2013, Het 2e ei op naar de derde!

Het tweede ei is er! Het eerste ei tijdens het ontbijt, nu rond de lunch en vrijdag dan tijdens het diner? Gisteren was het toch weer een onrustige dag, een paar keer is er een derde valk waargenomen maar deze werd door het mannetje en vrouwtje op een adequate wijze verjaagd. Gelukkig waren er ook weer paringen te zien en te horen wat betekent dat er nog eieren op komst zijn! Het vrouwtje heeft het overgrote deel van de dag op het ei gezeten en voorzag het mannetje haar van prooien. Voldoende voedsel en rust is belangrijk voor de eiproductie en dat ziet er nu allemaal erg goed uit. Afgelopen nacht werd het vrouwtje weer onrustig, nam zij de broedhouding aan en legde vandaag tussen de middag omstreeks 12:45 uur haar 2e ei. Het gaat voortreffelijk nu en aanstaande vrijdag verwachten wij het derde ei.

 

Weblog 8 april 2013, Het eerste ei

Vanmorgen is het eerste ei gelegd door het vrouwtje (VV). De afgelopen weken waren zeer spannend of er dit seizoen nog eieren zouden komen. Het vrouwtje zat medio maart al eerder enkele nachten in de nestkast en verwachtten wij toen al het eerste ei. Maar op 18 maart werd zij verstoord door het vrouwtje 2OR die na bijna een jaar plotseling weer op het toneel verscheen. De mogelijke eiproductie is toen afgebroken en was het tot enkele dagen geleden onrustig op en rond de toren. Verschillende vreemde slechtvalken, waaronder waarschijnlijk ook 2OR, kwamen regelmatig langs om het mannetje en vrouwtje uit te dagen. Gelukkig waren er geen hevige territoriumgevechten nodig om deze indringers te verjagen. Na een lange en vermoeiende nacht was het vanmorgen dan zo ver en lag het eerste ei in de nestkom. Het volgende ei zal nu na ongeveer 50 uur gelegd worden.

  

Weblog 8 april 2013, Het is een me stel

Al acht nachten op rij houden het vrouwtje en mannetje ons in spanning of er nog eieren komen. Ze paren er lustig op los, de ene dag zit het vrouwtje overdag wel in de nestkast en de andere dag zit ze op de kast, het hekwerk of op de betonrand. Ja nu komt het eerste ei maar nee hoor ze maken er een echte soap van en laten ons telkens in verwarring achter. Morgenochtend zal zeer zeker het eerste ei daar zijn maar teleurgesteld zien we elke morgen een lege nestkast. Toch wijst alles er op dat er één dezer dagen het eerste ei te zien zal zijn. Het vrouwtje en mannetje blijven paren, het vrouwtje verblijft zowel ’s nachts als overdag steeds vaker en langer in of in de buurt van de nestkast, het vrouwtje heeft doorgaans een volle krop, is goed doorvoed en er zijn weinig agressieve) indringers. Het mannetje wordt er ook een beetje simpel van, elke morgen komt hij even kijken of zijn seksuele inspanningen resultaat hebben gehad maar nee hoor weer geen ei, hoe lang laat hij zich nog misbruiken? Ik ga voor de aankomende maandagavond/nacht alhoewel maandagmorgen ook een mooi begin van de week kan zijn. Wij gaan nog een heel mooi broedseizoen beleven, slechtvalken in De Mortel altijd verrassend!

 

Weblog 5 april 2013, Nog steeds onrust

Het is nog steeds onrustig rond de toren van De Mortel, regelmatig worden er drie slechtvalken waargenomen. Het vrouwtje is de afgelopen 5 nachten in de nestkast gebleven en zit nu dicht tegen de eileg aan. Het is een zeer vermoeiende periode voor het vrouwtje waarbij ze veel energie verbruikt om de eieren te kunnen laten ontwikkelen. Het mannetje moet nu veel voedsel aandragen zodat ze in een goede conditie kan blijven. Dit ziet er op dit moment allemaal goed uit en er vinden ook nog steeds paringen plaats. Zolang deze paringen nog te zien en te horen zijn dan is de kans op eieren nog steeds aanwezig. Wat nu echter niet teveel mag gebeuren is verstoringen door een derde valk. Helaas zien we toch dat er regelmatig indringers langskomen en voor veel onrust zorgen. Het vrouwtje is nu waarschijnlijk en hopelijk zwaar van de eieren maar hierdoor erg kwetsbaar voor territoriale gevechten. De indringers kunnen er ook voor zorgen dat er bij het vrouwtje (VV) weer stresshormonen worden aangemaakt waardoor de eiproductie zal stoppen. De komende dagen zullen doorslaggevend zijn of er dit jaar nog eieren komen. Mocht het toch nog lukken dan zijn we er nog niet want ook na de eileg kunnen indringers het broedsel laten mislukken.

Weblog 1 april 2013, Een nieuw begin?

De afgelopen twee weken waren een onrustige en onzekere periode voor de slechtvalken in De Mortel. Twee weken geleden verscheen plotseling het vrouwtje 2OR weer op het toneel en verstoorde het vrouwtje VV waarschijnlijk in haar eileg. 2OR leek zeker van haar zaak en ook het mannetje had meteen weer het volste vertrouwen in haar en paarde er lustig met haar op los. Waar was het vrouwtje VV gebleven? Het leek er op dat ze niet meer in de buurt van de toren was maar een week later werd zij met zekerheid weer waargenomen en speelt 2OR nu weer verstoppertje. Het vrouwtje VV en het mannetje hadden er ook gelijk weer zin in en vele paringen waren de afgelopen week weer te zien en te horen. Maar ondanks deze paringen zagen we dat het vrouwtje VV er niet zoveel zin in had om voor langere tijd in de nestkast te blijven. Zou het vrouwtje VV nog aan een “tweede” eileg beginnen? Op zich is dit gedrag allemaal wel te verklaren want door de verstoring van 2OR is de eiproductie bij het vrouwtje VV waarschijnlijk afgebroken en de paarband met het mannetje verzwakt. Zoals het in een goede soap betaamt moet na een huwelijkse crisis en een driehoeksverhouding beide partners weer werken aan een goede en standvastige relatie. De paarband moet gedeeltelijk opnieuw opgebouwd worden en een hernieuwde eiproductie moet weer (hopelijk) op gang komen. Beide vogels hebben al veel energie verbruikt en de tijd dringt om nog een succesvol broedsel te krijgen. In dit stadium is het nu ontzettend belangrijk dat er niet veel verstoringen meer plaatsvinden. Vandaag is het tweede paasdag en is het paasfeest het feest van de bevrijding, van de wedergeboorte, van een spiritueel ontwaken. Voelt het vrouwtje VV deze paasgedachte ook en zal zij de komende dagen eieren gaan leggen? Zoals het er nu naar uitziet waagt zij weer een poging maar wat gaat het vrouwtje 2OR nog doen……..? Nog een zalig Pasen en bedankt voor die ……….. eieren.

Weblog 28 maart 2013, Alles over eieren
Er zijn veel vragen over de eileg, wat er met de eieren gebeurt als er territoriumgevechten zijn en wat als een vrouwtje verjaagt wordt die tegen de eileg aan zit.
Wanneer ‘weten’ de SV nu wanneer ze met het broedseizoen moeten beginnen? De reproductie bij vogels wordt beïnvloed door seizoensgebonden veranderingen, zoals klimaat, predatie risico, sociale interacties en de beschikbaarheid van nestplaatsen en voedsel. Interne lichamelijke ontwikkelingen in combinatie met deze externe factoren stimuleren de ontwikkeling van de geslachtsorganen.
Wanneer stopt de eileg? Onder invloed van stress wordt het hormoon cortisol aangemaakt, waardoor de concentratie hiervan in het lichaam van de vogel stijgt. Dit veroorzaakt het in regressie gaan (terugkeren naar de vorige situatie) van de reproductie organen. De ei-productie komt voor dit seizoen stil te liggen.
Hoe ontwikkelt zich een ei voordat deze het lichaam verlaat?

De eicel heeft een heel traject af te leggen, totdat deze als ei met schaal gelegd kan worden. In het eerste deel, het infundibulum vindt de bevruchting plaats, in het magnum vindt er toevoeging van water en eiwitten e.a. stoffen plaats, in de isthmus start de schaalvorming, welke in de uterus wordt voltooid. Als laatste komt het ei in de vagina (cloaca), waar het ei voor korte of langere tijd kan verblijven. De meeste roofvogels leggen eieren met een interval van 36-72 uur.

Wat gebeurt er met de eieren die het lichaam niet verlaten? Als de ovulatie (eisprong) plotseling stopt, bijvoorbeeld door trauma of stress worden de ontwikkelende follikels (ei-cellen) hemorrhagisch (bloedend). Dit resulteert in het in regressie gaan van de ontwikkelende eicellen en stopt de ei productie. Een reeds volledig volgroeid ei dat in de vagina zit zal in de regel het lichaam via de normale weg verlaten.
Hoe nu verder met de vrouwtjes VV en 2OR? Vorig jaar is gebleken dat de eileg bij 2OR tussen het 1e en 2e ei twee weken heeft stilgestaan. Waren het 2e en 3e ei van een nieuwe ‘serie’ of behoorden deze bij het 1e ei? Of de eieren en dan speciaal het 2e en 3e ei bevrucht waren is onbekend. Uit onderzoek van het laatste ei kon dit niet meer achterhaald worden. De grote vraag is nu of de eiproductie bij het huidige vrouwtje (VV) nog actief is of weer op gang is gekomen? Zij paart nog steeds met het mannetje maar zijn er nog eieren in ontwikkeling zodat bevruchting kan plaatsvinden en waar is 2OR, komt zij nog terug?
Met dank aan: dierenarts drs. Caroline Hommers

 

 

Weblog 28 maart 2013, Dominantie

Net zoals vorig jaar begint het er langzaam op te lijken dat er ook dit jaar geen succesvol broedsel zal zijn. Saai is het allemaal niet, elke dag zijn er weer nieuwe ontwikkelingen en weten we niet welke verrassingen ons de komende dagen zullen brengen. Het mannetje doet in ieder geval nog zijn uiterste best alhoewel de prooitjes steeds kariger worden en hoe lang houdt hij de vele paringen nog vol? De vrouwtjes doen het t.o.v. van elkaar allemaal een beetje minder, het lijkt erop dat ze elkaar een klein beetje accepteren en allebei een afwachtende houding aannemen. Het is allemaal een beetje soft, sterker nog te soft en zijn er volgens ons nog geen heftige territoriale gevechten geweest, kennen ze elkaar nog van vorig jaar? Buiten het broedseizoen reageren ze minder fel op vreemde soortgenoten maar nu zouden ze veel agressiever op indringers moeten zijn. VV zat tegen de eileg aan toen 2OR uit de vermeende dood herrees. Ogenschijnlijk nam 2OR gemakkelijk haar positie over totdat VV weer heel gemakkelijk de plaats van 2OR overnam. Vorig jaar ging het er gelukkig allemaal minder vreedzaam aan toe en vonden er vele gevechten plaats maar helaas konden ze toen niet afgemaakt worden. Dit klinkt misschien hard maar zo zit de natuur in elkaar, de sterkste zullen overleven en zo voor een sterk nageslacht zorgen. Een sterk dominant vrouwtje of mannetje accepteert geen indringers en zal zeer volhardend zijn om deze te verjagen, desnoods met de eigen dood tot gevolg. Territoriale gevechten nemen in hevigheid toe als de indringer niet van plan is om de broedlocatie te verlaten. Tijdens deze confrontaties kunnen zeer ernstige verwondingen opgelopen worden en zal de verliezende slechtvalk het gebied verlaten. In de meeste gevallen eindigen deze gevechten altijd op de grond waarbij de meest dominante en sterkste slechtvalk de ander onherroepelijk zal doden. Dit dominante vrouwtje of mannetje zal hierdoor succesvol zijn en haar of zijn genen kunnen verspreiden. In deze natuurlijke processen mogen wij alleen maar toeschouwer zijn en moeten wij niet willen ingrijpen. Maar het glas is met drie vogels nog steeds meer dan half vol dus hebben wij met Pasen in zicht nog steeds een klein beetje hoop op het eerste ei.

 

Weblog 26 maart 2013, Gevoelige Tijden Slechtvalken Tijden

Door de barre weersomstandigheden lijkt het of processen langzamer en rustiger verlopen en dat de natuur even stilstaat maar schijn bedriegt. Het gaat allemaal door maar minder voorspoedig dan we hadden gehoopt, er is weer onrust rond de toren en van monogamie is geen sprake. Eerst paarde het mannetje er lustig op los met VV, nu met 2OR en naar het schijnt nu ook met een tweede vrouwtje (VV?). Het verspreiden van zijn genen is de belangrijkste taak voor hem maar ook voor vrouwtjes slechtvalken. Als het vrouwtje 2OR bereidt blijft om met het mannetje te paren en zo de ei-ontwikkeling op gang kan komen zodat bevruchting plaats kan vinden is de kans op eileg nog steeds aanwezig. Het zag er naar uit dat dit allemaal dik in orde was maar er is dus weer een vreemd ongeringd vrouwtje die voor onrust zorgt en de eileg niet zal bevorderen. 2OR legde vorig jaar op 31 maart haar tweede ei en op 2 april haar derde ei dat geeft nog enige hoop maar na de eerste of tweede week van april wordt het toch echt allemaal minder rooskleurig. Territoriumgevechten na de eileg en de mogelijke gevolgen daarvan laten we dan gemakshalve nog maar even buiten beschouwing. De soap rond de slechtvalken gaat door en zorgen iedere aflevering weer voor nieuwe verrassingen. Gelukkig hebben wij hier geen invloed op en moeten wij geduldig afwachten of er dit seizoen nog eitjes komen.

Weblog 21 maart 2013, herkomst 2OR en territoriale gevechten

Het vrouwtje 2OR die ons op dit moment zo verrast met haar terugkeer op de toren van De Mortel is een Duits vrouwtje die in 2008 is geringd in Voerde, Nordrhein-Westfalen. Eind 2011 is zij voor de eerste keer gesignaleerd rond en op de toren. Na het neerschieten van slechtvalk S2 in juli 2011 nam zij haar plek op de toren over. In 2012 legde zij op 15 maart haar eerste ei. Regelmatig waren er indringers op bezoek waardoor het 2e en 3e ei pas op 31 maart en 2 april werden gelegd. Een ongeringd vreemd vrouwtje (VV) ging in de avond van 3 april het gevecht aan met 2OR en verstrengeld in elkaar belandden ze samen beneden in het bos. Het was een gevecht op leven en dood waaruit de sterkste zou overwinnen zodat natuurlijke selectie zou bepalen wie de plek op de toren zou verkrijgen. Het gevecht van de vrouwtjes ging door in het bos, waar de kemphennen werden verstoord door passanten en hun gevecht niet konden afmaken. Omdat er geen winnaar was bleef het de dagen daarna onrustig rondom de toren. Op 15 april 2012 vond er weer een flink gevecht plaats, het vreemde vrouwtje kwam in de nestkast en het aanwezige mannetje dat op dat moment de drie eieren bebroedde verliet direct de kast. Het vrouwtje 2OR vloog hierna met hoge snelheid in de nestkast en opnieuw vond er een hevig gevecht plaats. Beide vogels grepen elkaar vast en tuimelden van het rooster af. In de avond van 18 april verscheen het vrouwtje 2OR ernstig verzwakt in de nestkast, waarschijnlijk door de opgelopen verwondingen van het gevecht op 15 april. Later op deze avond kwam het vreemde vrouwtje (VV) nogmaals in de kast en verjoeg 2OR definitief. Wij namen aan dat 2OR aan deze verwondingen was overleden totdat zij na een jaar van afwezigheid plotseling op 18 maart van dit jaar weer verscheen. Wederom zal zij de strijd aan moeten gaan met het vreemde vrouwtje (VV) die haar plek in april 2012 overnam.

Wij verzoeken de vele vogelliefhebbers op het spottersveld of in de directe omgeving van de toren hierbij uitdrukkelijk uit de buurt te blijven van de territoriale gevechten om verstoringen van natuurlijke processen te voorkomen. Al met al gaan we weer een spannende tijd tegemoet, wordt het 2OR of toch weer het vreemde vrouwtje (VV)?

 

Weblog 20 maart 2013, floaters bij slechtvalken

Wij waren in de veronderstelling dat 2OR was overleden aan de verwondingen die waren ontstaan tijdens het gevecht met het vreemde vrouwtje (VV) begin april 2012. Afgelopen maandag 18 maart verscheen ze echter als een duveltje uit het doosje weer op de toren van De Mortel. Waarom hebben wij haar het afgelopen jaar niet meer gezien en waar verbleef ze al die tijd? In het voorjaar van 2010 heb ik met de universiteit van Amsterdam en een ringer van het vogeltrekstation mee mogen werken aan een onderzoek naar het gedrag van buizerds. Tijdens het broedseizoen zijn er zes vogels gevangen en voorzien van een soort rugzakje, dit pakketje bestond uit een GPS, een zender en een zonnepaneeltje. Van drie exemplaren is gebleken dat het geen broedvogels waren maar floaters zwervers, scharrelaars). Het zijn in de regel jonge exemplaren maar het kunnen ook oudere vogels zijn die op zoek zijn naar een geschikte partner en broedplaats. Uit het zenderonderzoek werd duidelijk dat deze vogels een enorm trekgedrag kunnen vertonen. Eén exemplaar vloog in enkele weken van Eindhoven achtereenvolgens naar Breda, Normandië, terug naar Eindhoven, Osnabrück in Duitsland en weer terug naar Eindhoven waar dit exemplaar in botsing kwam met een vliegtuig. Andere exemplaren verplaatsten zich in enkele dagen o.a. naar Schiphol, Polen en Duitsland. Deze zogenaamde floaters komen ook voor bij slechtvalken en kunnen bij slechtvalkenpaartjes voor veel onrust zorgen. Het is aannemelijk dat 2OR dit gedrag ook heeft vertoond en dat verklaard dan haar afwezigheid van bijna een jaar in De Mortel.

 

PortretfotoWeblog 19 maart 2013, Portretfoto
Er is veel vraag naar hoe men het vrouwtje, 2OR en het mannetje uit elkaar kan houden.
Clubhuisbezoeker Harriespotter heeft hiervan vorig jaar een hele mooie foto gemaakt die wij u niet willen onthouden. Hopelijk kunt u door deze foto de vogels een beetje beter uit elkaar houden.

 

Weblog 18 maart 2013, Terugkeer van 2OR

Het meest onwaarschijnlijke is gebeurd, slechtvalk 2OR is terug in De Mortel. Deze valk werd vorig jaar na hevige gevechten door een vreemd vrouwtje de nestkast uitgejaagd. 2OR was ernstig verzwakt en werd niet meer waargenomen. We gingen ervan uit dat de verwondingen dermate ernstig waren dat 2OR niet meer in staat zou zijn om prooien te vangen en dus zou sterven, maar niets is minder waar dus. 2OR is terug, in blakende conditie zo te zien. Wat is er nu met het vrouwtje VV gebeurd? Ze zat dicht tegen de eileg aan en is sinds gisteravond nog niet waargenomen. Ze kan nog heel goed in leven zijn en een dezer dagen weer op het toneel kunnen verschijnen. Inmiddels heeft het mannetje al diverse keren gepaard met 2OR dus alles is nog mogelijk op en rond
de toren van De Mortel. Het zullen in ieder geval weer spannende weken worden met hopelijk een succesvol broedsel van PA met ..........? Slechtvalken in De Mortel: nooit saai, er gebeurt altijd wat.

 

Weblog 17 maart 2013, postduiven

Er was één dezer dagen een verontrustende publicatie in een landelijk dagblad dat slechtvalken zeer kostbare postduiven slaan. Bescherming van deze roofvogels zou een slechte zaak zijn. Dit klopt natuurlijk niet helemaal, slechtvalken hebben o.a. ook duiven op het hoofdmenu staan. Soms zijn dit verwilderde of verzwakte postduiven die niet zijn teruggekeerd van een wedstrijd. Zij zijn een zeer gemakkelijke prooi voor de slechtvalk, alhoewel deze ook weleens misgeslagen worden. Het zijn de slechtere wedstrijdduiven en worden door de duivenmelker uitgeselecteerd als zij na lange tijd terugkeren op het hok. De eigenaar houdt de sterkste en beste duiven over waarmee verder gekweekt kan worden. Verwilderde postduiven en hun nakomelingen veroorzaken veel overlast in steden, gebouwen, hangars, pleinen etc. totdat zij ……............ Juist, door een slechtvalk worden geslagen. Wat zit de natuur toch mooi in elkaar, de slechtvalken lossen het probleem van slechte of verwilderde postduiven op. Het is dus gewoon een natuurlijke selectie, wat wil men nog meer?

 

Weblog 15 maart 2013, broedseizoen
Bij V&A werd de vraag gesteld of het slechte weer van invloed is op het balts- en broedproces. Ja aan de ene kant wel maar aan de andere kant ook weer niet. Slechtvalken kunnen niet wachten totdat het beter weer wordt, ze hebben namelijk maar een paar maanden de tijd om te baltsen, te paren, eieren te leggen, deze te bebroedden en hun jongen groot te brengen. Door de tijdsdruk beginnen zij eind januari, begin februari al met het baltsen en de eerste paringen. In maart worden de eieren gelegd en half april tot begin mei kruipen de meeste jonge slechtvalken uit het ei. Deze planning houden zij zeer strak aan want gemiddeld drie tot vier jonge slechtvalken per nest hebben heel veel voedsel nodig en laat nu uitgerekend van april tot juli veel prooidieren het levenslicht zien, soms voor korte duur dat dan weer wel. Weersomstandigheden kunnen hier dan ook bijna geen rol van betekenis hebben. Bij extreem slecht weer zie je wel dat de slechtvalken het schijnbaar allemaal wat rustiger aan doen en schuilen ze dan in de luwte van de toren. Temperatuur, wind, sneeuw en mist hebben namelijk invloed op de doortrek van vogels (prooidieren), deze zijn dan minder actief en om dan met jagen onnodig energie te verbruiken heeft weinig zin. Het weer bepaald dus wel het voedselaanbod en schijnbaar dan ook het broedproces, de datum van eileg wordt namelijk vooral bepaald door de beschikbaarheid en kwaliteit van het voedsel. Het is nu maar de vraag wat bepalender is bij al deze processen, de weersomstandigheden of het voedselaanbod?

Weblog 13 maart 2013, eileg

Zoals het er nu naar uitziet kunnen we binnenkort het eerste ei verwachten. Het vrouwtje zit steeds vaker en langer in de nestkast. Ze maakt de door het mannetje gemaakte nestkom verder in orde, ze legt de steentjes goed, draait wat en nu is het geduldig wachten op het eerste ei. Het produceren van de 1 tot 4 eieren kost enorm veel energie voor beide vogels maar bovenal voor het vrouwtje. Het mannetje moet veel prooien aandragen om het vrouwtje in goede conditie te brengen, te houden en voor de productie van de eieren. De eieren wegen tussen de 40 en 50 gram, bij een legsel van vier eieren is dit een totaal gewicht van 160 tot 200 gram! Het vrouwtje zelf weegt ongeveer tussen de 900 en 1300 gram. In ongeveer een week tijd legt zij dus een vijfde tot een zesde van haar lichaamsgewicht aan eieren. Dit is een enorme prestatie en vergt veel energie van het vrouwtje, het mannetje speelt hierin dus een heel belangrijke rol om haar van voldoende voedsel te voorzien. Het vrouwtje moet namelijk ook nog in goede conditie blijven om zelf prooien te vangen en indringers te verjagen. Al deze prooioverdrachten versterkt tevens nog de paarband tussen de beide vogels.

 

Weblog 11 maart 2013, het weer

Het is koud op 128 mtr. hoogte dat kunt u nu goed zien aan de ijsafzetting aan het gootje onder de nestkast. Slechtvalken zijn heer en meester in het luchtruim daarom hebben wij vandaag eens contact gezocht met hun collega’s van de luchtmacht en vroegen de meteodienst hoe het weer nu op deze hoogte is. De temperatuur op 10 cm boven het maaiveld is op dit moment -1.7°. Je zou denken dat hoe hoger hoe kouder het is maar dat hoeft niet altijd zo te zijn. De temperatuur is nu zelfs iets hoger dan beneden op de grond. Op 500 voet (150 mtr.) is het nu -1°. Echter de windchill factor speelt een belangrijke rol in de gevoelstemperatuur. Op de grond waait het nu 12 knopen (22 km/h) met uitschieters naar 20 knopen (37 km/h), de bijbehorende gevoelstemperaturen zijn -7.1° tot -11.2°. Op 500 voet is de windsnelheid nu 18 knopen (33 km/h) met uitschieters naar 26 knopen (48 km/h), de gevoelstemperaturen zijn nu op 150 mtr. hoogte -9.4° tot -13.1°. Dus al is het 0.7° warmer toch voelt het op de toren een stuk kouder dan beneden. Het is maar dat u het weet.

 

Weblog 10 maart 2013, indringers
Het was dit weekend slecht weer in De Mortel, hagelstenen kletterde op het dak van de nestkast en de slechtvalken lieten zich niet vaak zien. Zaterdagmiddag zagen we het mannetje en vrouwtje onrustig in beeld verschijnen. Aan het gedrag was goed te zien dat er iets aan de hand was. Een derde valk vloog rond de toren en vooral het mannetje was op zijn qui-vive en ging uiteindelijk achter de indringer aan. Het gaat goed met de slechtvalken in Nederland en de concurrentie om goede nestplaatsen neemt toe. Doorgaans zijn het jonge vogels die op zoek zijn naar een partner en een goede nestplaats. Is er een exemplaar die volhoudend is en de kast wil veroveren dan is er een probleem voor het aanwezige koppeltje. Dit hebben we vorig jaar kunnen zien met het vrouwtje 2OR en een paar jaar eerder met S2 en een vrouwtje met drie jonge. In beide gevallen won de indringster en ging het broedsel deels of volledig verloren. Territoriumgevechten kunnen zeer heftig zijn en lang aanhouden met soms als gevolg dat de eileg verstoort wordt. Het huidige koppeltje lijkt alles tot nu toe redelijk onder controle te hebben, ze accepteren beiden geen indringers en verjagen ze succesvol. Wij hebben de indruk dat ze agressiever en actiever zijn tegenover seksegenoten dan naar het andere geslacht maar het kleinere mannetje kan ook vreemde vrouwtjes verjagen al zal hem dat veel meer moeite kosten.

 

Weblog 9 maart 2013, de locatie

De slechtvalken bewonen de Alticom zendtoren in De Mortel sinds 2005. De nestkast is geplaatst op het dak, 128 mtr. hoog. Op deze enorme hoogte heeft de wind altijd vrij spel en kunt u deze goed horen via de microfoons die geplaatst zijn in en rondom de nestkast. Leuk detail dat nu is te zien dat het op 128 mtr. hoogte kan hagelen en sneeuwen terwijl het beneden gewoon regent. De slechtvalken schuilen niet in de nestkast maar zitten nu waarschijnlijk aan één van de zijkanten daar waar de wind en regen niet op staan. De betonnen toren is gebouwd in 1989 en werd in de jaren 90 vooral gebruikt voor de doorgifte en landelijke dekking van analoge TV en radiozenders. Met de komst van digitale TV en glasvezelverbindingen verdwenen de straalzenders en wordt de toren tegenwoordig gebruikt als regionaal datacenter, voor doorgifte van radiozenders en mobiele telefonie. Het bedrijf denkt gelukkig “groen” en hebben wij voor de diverse torens in Nederland slechtvalkenkasten mogen maken. Bijkomend voordeel voor Alticom is dat de slechtvalken de torens vrijhouden van duiven.

Weblog 7 maart 2013, balts en copulaties

Op dit moment lijkt het allemaal erg rustig op en rond de toren maar het mannetje en vrouwtje zijn al enkele weken druk aan het baltsen en paren (copuleren). In het begin zoekt zij al toenadering tot het mannetje maar hij durft dan nog niet zo goed. Dit is ook best wel gevaarlijk, een vrouwtje kan een mannetje makkelijk doden als het niet “klikt”. Het mannetje gaat steeds meer prooien brengen en probeert haar zo voor zich te winnen. Het vrouwtje heeft ook veel voedsel nodig in dit stadium want ze moet in optimale conditie zijn om eieren te gaan produceren. Door de prooioverdrachten vermindert de agressie van het vrouwtje, het verstevigt de paarband en kunnen de eerste paringen beginnen. Deze paringen duren maar enkele seconden en vinden meerdere keren per dag plaats en gaan door tot het laatste ei is gelegd. Zodra het vrouwtje langer in kast zal verblijven gaat het spannend worden en is het eerste ei op komst.

 

Weblog 3 maart 2013, De hoofdrolspelers

Op dit moment zijn de slechtvalken PA en VV de hoofdrolspelers op en rond de toren van De Mortel. Het mannetje PA verblijft al sinds 2005 op deze nestlocatie. Aan de ringen is te zien dat hij vóór 2004 is geringd in de Duitse deelstaat Nordrhein-Westfalen. Hij is nu dus in zijn 11e kalenderjaar of ouder. Er staan geen duidelijke afleesbare codes op zijn ringen waardoor het nog steeds niet duidelijk is waar hij precies geringd is en wat zijn exacte leeftijd is. Het huidige vrouwtje is ongeringd en heeft de toren op 18 april 2012 overgenomen van het toen broedende vrouwtje 2OR. Dit is met flink wat strijd gepaard gegaan en het broedsel ging verloren. Het huidige vrouwtje werd in 2012 al snel de “vreemde vrouw” genoemd zodoende duiden wij haar in het vervolg aan met VV. Het vrouwtje was in het voorjaar van 2012 al in het adulte kleed en was toen dus in haar 3e kalenderjaar of ouder, nu 4kj of ouder. Laten wij hopen dat zij dit jaar de hoofdrolspelers blijven!

Bron en met dank aan: Werkgroep Slechtvalk Nederland.

 

Weblog 28 februari 2013, welkom

Vogelwerkgroep (VWG) Gemert heet u van harte welkom bij Beleef de Lente 2013.

2012 was een zeer bewogen jaar voor de slechtvalken op en rond de toren van De Mortel (gem. Gemert-Bakel). Het legsel van drie eieren ging verloren en slechtvalk S2 kwam plotseling te overlijden. Maar nu een nieuw seizoen en wij hebben er weer zin in. Op dit moment zijn het mannetje Pa, die al vele jaren op en rond de toren verblijft en het vreemde vrouwtje VV een hecht paartje. De afgelopen weken zijn er al paringen waargenomen en zijn ze steeds vaker in en rond de nestkast te zien. Wij hopen dat het paartje slechtvalken dit jaar een succesvol broedsel zal hebben en wensen u veel kijk- en luisterplezier bij Beleef de Lente 2013. Voor meer informatie verwijzen wij u graag naar onze website www.vwggemertslechtvalk.nl